سیارک چیست؟ بررسی چند سیارک معروف

سیارک چیست؟ سیارک ها از کوچکترین اعضای منظومه شمسی هستند. اين اجرام کوچک باقیمانده های مواد تشکیل دهنده سیارات هستند. سیارک ها هم مانند بقیه اعضا به دور خورشید درحال چرخش هستند و در مناطق مشخصی از منظومه قرار گرفته اند.

در برخورد اول با مفهوم سيارک ممکن است تصور کنیم سیارک ها و سیارات تفاوت چندانی با هم ندارند و سياره هاي کوچکتر را سيارک بدانیم اما در واقع چنین نیست. سیارک ها و سیارات دو تفاوت عمده با هم دارند.

در این مقاله می خواهیم بدانیم سیارک چیست؟ برای اين منظور ابتدا به تعریف دقیق سیارک، تفاوت ها و شباهت هایش با سیاره ها پرداخته، با کمربند های سیارکی که محل زندگی سیارک ها هستند آشنا شده و در ادامه به معرفی و بررسی چند سيارک در منظومه شمسی می پردازیم.

سیارک چیست؟

سيارک (asteroid) ها از اجرام کوچک منظومه شمسی (Small Solar System body) به حساب می آیند طبق تعریف تمام اجرام کوچک منظومه شمسی که سیاره ، سیاره کوتوله و قمر نباشند، مانند سیارک ها در اين دسته جای میگیرند.

سیارک ها علاوه بر اینکه اندازه هاي بزرگی ندارند، تعداد زیادی دارند، دارای اشکال نامنظم بوده و به دور خورشید درحال چرخش اند. سیارک ها عموما اجرامی از جنس سنگ یا فلز هستند و در فاصله هاي مشخصی به دور خورشید (یا ستاره مرکزی خود در سامانه هاي ستاره ای) در حال چرخشند.

 

تفاوت سیاره و سیارک چیست؟

همانطور که قبلا در مقاله سیاره چیست؟ گفتیم ، سیاره ها اجرامی کروی هستند که به دور ستاره خود در گردش هستند. برای اینکه جرمی سیاره باشد باید سه شرط اساسی را دارا باشد :

• به دور یک ستاره درچرخش باشد
• جرمش به اندازه ای باشد که بتواند بصورت کروی باشد
• همسایگی خود را از اجرام دیگر پاک کرده باشد

اگر هر سه اين شرایط موجود باشد جرم مورد نظر سیاره است اما اگر فقط شرط اول را دارا باشد به آن جرم سيارک می گوییم. به بیان دیگر سیارک ها اجرامی هستند که :

• به دور ستاره خود در گردشند
• شکل منظم و کروی ندارند و اغلب سیبزمینی شکل هستند
• مدارهای مشترکی دارند و به همراه اجرام دیگر در حرکت هستند

از تفاوت‌های دیگر سیارک ها با سیاره ها میتوان به جنس آنها نیز اشاره کرد. در دوره های آموزش ستاره شناسی اینگونه یاد خواهید گرفت که سیاره ها در دو دسته ی کلی سنگی و گازی جای میگیرند اما سیارک ها همگی سنگی هستند مگر اینکه در شرایط خاصی قرار بگیرند که بتوانند از خود گاز تولید کنند اما در حالت عادی سیارک ها نمیتوانند گازی باشند.

کمربند سیارکی چیست؟

در علم ستاره شناسی، کمربند سیارکی محدوده ای از منظومه شمسی است که سیارک های زیادی در آن قرار دارند. اين محدوده مانند یک کمربند دور تا دور خورشید و در فاصله مشخصی از آن قرار دارد و هزاران سيارک در کنار هم و در اين کمربند سیارکی در حال چرخش به دور خورشید هستند. دو کمربند سیارکی در دو منطقه از منظومه شمسی قرار گرفته کمربند سیارکی اصلی و کمربند کوییپر

 

 کمربند سیارکی اصلی

کمربند سیارکی اصلی در قسمت‌های میانی منظومه شمسی قرار دارد. در بین مدار مریخ و مشتری، جایی دورتر از سیارات سنگی و قبل از مدار اولین سیاره گازی ، مشتری ، محدوده ای وجود دارد که تعداد زیادی سیارک را در خود جای داده اين منطقه کمربند سیارکی اصلی نام دارد که محل قرار گیری تعداد زیادی از سیارک ها میباشد.

کمربند کوییپر

کمربند کوییپر هم همانند کمربند سیارکی اصلی تعداد زیادی سيارک را درخود جای داده است اما اين کمربند در قست‌های بیرونی تر منظومه شمسی، درجایی دور تر از نپپتون قرار دارد.

قابل ذکر است ک سیارک ها علاوه بر این کمربندهای سیارکی در قسمت های دیگر منظومه شمسی هم حضور دارند اما بیشترین تراکم سیاره ها را در این کمربند ها داریم

 

معرفی چند سیارک معروف منظومه شمسی

از آنجایی که سیارک ها اجرام به نسبت کوچکی هستند رصد مستقیم آنها فرایندی دشوار است. در سالهای قبل که ابزار های رصدی رشد نیافته تر بودند اين فرایند پیچیده تر نیز بود. مطالعه سیارک ها امری ارزشمند است چرا که درک ما نسبت به چگونگی شکل گیری سیارات و کره زمین را افزایش میدهد.در ادامه میخواهیم به معرفی چند سيارک در منظومه شمسی بپردازیم

سیارک بنو

سیارک بنو (101955 Bennu) یکی از سیارک های نزدیک به زمین است. بررسی ترکیبات اين سيارک از حضور آب و ترکیبات کربن در سطح سيارک خبر می دهد. سیارک بنو سیارکی است که محقاقان ناسا از خاک سطح آن نمونه برداری کرده اند. اين نمونه در سال 2020 توسط فضا پیمای اُسریس رکس از سطح بنو برداشته شده و در سال 2023 به زمین رسیده است.

کشف وجود آب و کربن در اين سيارک بسیار با اهمیت است چرا که به منشا حیات در کره زمین نزدیکی دارند و می توانند به درک چگونگی شکل گیری کره زمین کمک کنند.

 

احتمال برخورد سیارک بنو

سیارک بنو فاصله ای بیشتر از 280 میلیون کیلومتر از زمین دارد و در سال های آینده رفته رفته به زمین نزدیک تر خواهد شد. سیارک بنو تا 200 سال آینده به قدری به زمین نزدیک میشود که احتمال برخورد اين سيارک با زمین، وجود خواهد داشت. از این رو محققان با شناخت بیشتر سیارک بنو سعی دارند راه های ممکن برای منحرف کردن آن را بیابند تا در صورت لزوم از آن بهره گیرند.

سیارک اروس

سیارک اروس 433 Eros) ) نیز از جمله سیارک های مورد مطالعه بشر است. اين سيارک اولین سیارکی است که یک فضا پیما به آن نزدیک شده و نمونه برداری کرده. اروس در سال 2001 نمونه برداری شده است. سیارک اروس سيارک کوچکی است و مانند تمام سیارک ها ابعاد منظمی ندارد بزرگ ترین قطر سیارک اروس طولی در حدود 35 کیلومتر دارد.

سیارک نادری

سیارک نادری (5515 Naderi) سیارکی در کمربند سیارکی است که ابتدا با نام 1989 EL1 شناخته میشد و سپس به پاس خدمات فیروز نادری دانشمند ایرانی به سیارک نادری تغییر نام داد. سیارک نادری قطری در حدود 10 کیلومتر دارد.

سیارک آپوفیس

سیارک آپوفیس (Apophis) از جمله سیارک هایی است که احتمال برخورد آن به زمین مطرح است. اين سيارک متعلق به کمربند کوییپر بوده و احمال میرفته در حدود 15 سال آینده به زمین برخورد کند اما با مطالعات بیشتر محققان این احتمال را رد کرده و اعلام کرده اند که اين سيارک تا 100 سال آینده به زمین برخورد نخواهد کرد.

 

در این مقاله دانستیم سیارک چیست؟ تفاوت سیاره و سیارک چیست؟ و با چند سیارک معروف منظومه شمسی آشنا شدیم. سیارک ها تنها شرط ابتدایی سیارات را دارا می باشند اما اگر جرمی علاوه بر این شرط شرط دوم را نیز داشته باشد چه جرمی خواهد بود؟

در مقالات آینده درباره این موضوع صحبت میکنیم تا بدانیم جرمی که دو شرط ابتدایی سیارات را داشته باشد چیست؟