کسوف چیست کسوف یا خورشید گرفتگی پدیده ای است که با چشم غیر مسلح ( بدون ابزار رصدی) در آسمان قابل دیدن است. این پدیده منجر به تاریکی و گرفتگی همه و یا بخشی از خورشید خواهد شد و بسته به اینکه چه مقدار از خورشید گرفته شده باشد به انواع مختلفی تقسیم می گردد.خورشید گرفتگی کامل و خورشید گرفتگی حلقوی مثال هایی از انواع خورشید گرفتگی هستند.

یکی از بخش های علم ستاره شناسی آماتوری نجوم رصدی است که به مشاهده و بررسی پدیده های نجومی میپردازد. خورشیدگرفتگی یکی از این پدیده هاست که مورد توجه منجمان است. در ادامه می خواهیم بدانیم کسوف یعنی چه ، چه زمانی اتفاق می افتد و انواع آن را بررسی کنیم .

کسوف یعنی چه

اگر بخواهیم به معنی کلمه کسوف بپردازیم، باید بگوییم کسوف (به انگلیسی SOLAR ECLIPSE) به گرفته شدن خورشید توسط ماه گفته میشود. خورشیدگرفتگی زمانی اتفاق می افتد که ماه بین زمین و خورشید قرار گیرد و سایه ی ماه بر روی بخش هایی از زمین بیوفتد. به بیان دیگر در این حالت ماه مانع رسیدن نور خورشید به زمین شده و موجب دیده نشدن تمام یا بخش هایی از خورشید از روی زمین میشود.کسوف

بررسی مدار زمین و ماه

همانطور که میدانیم زمین سومین سیاره از سیاره های منظومه شمسی است که مانند تمام سیارات در حال چرخش به دور خورشید است و با هر بار چرخش به دور خود یک شبانه روز را برای ما پدید می آورد. علاوه بر آن ماه نیز در حال چرخش به دور کره ی زمین می باشد که هر یک ماه قمری یک روز به دور زمین می چرخد

حال اگر ماه در مسیر خود به دور زمین در موقعیتی قرار گیرد که دقیقا در مقابل خورشید باشد در این صورت جلوی خورشید را میگیرد. در این حالت ماه میتواند همه یا بخشی از خورشید را بپوشاند این پدیده خورشيد گرفتگي (به انگليسي SOLAR ECLIPSE) نام دارد

انواع خورشید گرفتگی یا کسوف چیست؟

انواع کسوف چیست؟ زمانی اتفاق می افتد که ماه در مقابل خورشید قرار گیرد و مانع رسیدن نور آن به زمین شود. حال بسته به اینکه ماه چه مقدار از خورشید را پوشانده باشد انواع مختلفی از خورشیدگرفتگی خواهیم داشت. خورشیدگرفتگی کامل ، خورشیدگرفتگی جزئی و خورشیدگرفتگی حلقوی

خورشید گرفتگی کامل

خورشید گرفتگی کامل (total eclipse) زمانی اتفاق می افتد که ماه از نظر ناظر زمینی به تمامی بر روی خورشید قرار گیرد. در خورشیدگرفتگی کامل خورشید به تمامی تاریک شده و برای دقایقی آسمان روز همچون آسمان شب تاریک خواهد شد. کسوف کامل فرصت مناسبی برای مطالعه لایه های بیرونی خورشید، زبانه ها و شراره های خورشیدی است.

بدیهی است که این نوع از خورشیدگرفتگی در تمام زمین قابل دیدن نیست و تنها در مناطقی دیده می شود که در سایه ی کامل ماه باشند.مسیر کسوف کامل برروی زمین توسط نقشه هایی شبیه به تصویر زیر مشخص می گردد. ساکنین این مسیر تیره خورشیدگرفتگی را برای مدت کوتاهی به صورت کامل مشاهده می کنند.

خورشید گرفتگی جزئی

خورشید گرفتگی جزئی (partial eclipse) را زمانی خواهیم داشت که ماه به تمامی خورشید را نپوشانده باشد. به بیان دیگر این نوع از کسوف مختص زمانی است مه ماه از مقابل خورشید عبور می کند ولی خورشید و ماه به صورت هم مرکز بر روی هم قرار نمیگیرند و به این تر تیب نمی توانند کاملا منطبق باشن. در این حالت بخشی از خورشید توسط ماه وشانده شده و بخشی از آن همچنان روشن است.

در خورشیدگرفتگی جزئی خورشید بصورت بخشی از یک دایره دیده می شوداین نوع از کسوف در بخش هایی از زمین دیده می شود که در قسمت نیم سایه ماه قرار داشته باشند. هر چقدرازمسیر گرفت کامل فاصله بیشتری داشته باشیم شاهد میزان گرفت کمتری هستیم

خورشید گرفتگی حلقوی

در خورشید گرفتگی حلقوی(annular eclipse) ماه وخورشید همانند خورشیدگرفتگی کلی هم مرکز با هم هستند اما اندازه ی ظاهری ماه کمی کوجکتر از خورشید است بنابراین دور تا دور خورشید به میزان کمی توسط ماه پوشانده نمی شود و حلقه ای روشن به دور خورشید روشن می ماند به این گرفت کسوف حلقوی می گوییم.

خورشید گرفتگی کامل بعدی در ایران

خورشید گرفتگی کلی بعدی در ایران در سوم آبان ماه 1401 خواهد بود که یک کسوف جزئی است. خورشیدگرفتگی کامل بعدی در ایران نیز در 30 اسفند ماه 1412 است که از برخی شهر های ایران به صورت کلی و از بعضی به صورت جزئی دیده می شود