انواع كهكشان هاي شناخته شده در کیهان به چه صورت طبقه بندی میشوند؟ كهكشان ها انواع مختلفی دارند. انواع کهکشان ها براساس شکل ظاهری و ساختار فیزیکی شان طبقه بندی میشوند. به بیان دیگر انواع کهکشان ها که ظاهر مشابه دارند در یک دسته قرار میگیرند. انوع کهکشان ها در چهار دسته کلی طبقه بندی میشوند. کهکشان های مارپیچی، مارپیچی میله ای، بیضوی و کهکشان های نامنظم.
تصویر زیر تصویر ژرف هابل است تصویری که تلسکوپ فضایی هابل با خیره شدن به محدوده کوچکی از آسمان ثبت نموده و نشان دهنده تعداد بسیار زیادی از انواع کهکشان ها است همانطور که میدانیم ما در دوران کیهانی از تاریخچه نجوم بسر می بریم دورانی که بشر میداند تعداد زیادی از انواع کهکشان در کیهان وجود دارد که كهكشان راه شیری یکی از آنهاست.
در ادامه مقاله می خواهیم با انواع کهکشان ها آشنا شویم و پس از بررسی هر کدام به ارایه مثال هایی از هر نوع بپردازیم.
در این مقاله از آموزشگاه ستاره شناسی استارکالج به مباحث زیر می پردازیم:
کهکشان های مارپیچی
کهکشان مارپیچی (Spiral Galaxy) از زیباترین انواع کهکشان هاست. این نوع از اجرام بصورت دیسکی شکل هستند و مرکزی کروی دارند. درقسمت مرکزی كهكشان که به شکل کروی است انواع ستارگان پیر قرار دارند و بازوها عمدتا از ستارگان جوان تر تشکیل شده است.
ستارگان و بقیه اعضای كهكشان بر روی صفحه دیسک در حال چرخش به دور مرکز كهكشان هستند و در آرایشی به شکل بازوهای در هم پیچیده قرار گرفته اند. به دلیل همین آرایش و بازوها، نام آنها كهكشان هاي مارپيچي میباشد.
مثال هایی از انواع کهکشان مارپیچی
از معروف ترین كهكشان هاي مارپیچی میتوان به کهکشان فرفره و گرداب اشاره کرد که هردو مارپیچی بوده و دارای بازوهایی در هم پیچیده هستند. کهکشان آندرومدا نیز از جمله كهكشان هاي مارپیچی به حساب می آید و نزدیکترین کهکشان به راه شیری است که بزرگ و مارپیچی است. همانطور که در تصویر می بینیم مشخصه اصلی آنها بازوهای مارپیچ شکلشان است.
کهکشان های مارپیچی میله ای
کهکشان مارپیچی میله ای (barred spiral galaxy) را میتوان یکی از انواع کهکشانهای مارپیچی و زیر مجموعه ای از آن دانست. البته در بعضی از طبقه بندی ها این دسته بطور مستقل یکی از انواع کهکشان ها محسوب میشوند.
شکل ظاهری كهكشان هاي مارپيچي ميله اي بسیار شبیه به كهكشان هاي مارپيچي است با این تفاوت که مرکز آنها بجای اینکه کروی باشد به شکل کشیده تری ست و بازوهای مارپیچی كهكشان از فاصله ی دورتری نسبت به مرکز شروع شده اند.
در این نوع كهكشان نیز مانند مارپیچی ها ستارگان پیر تر در مرکز و انواع ستارگان جوانتر در بازوها قررار گرفته اند و همگی حول مرکز كهكشان در مدارهایی نزدیک شونده درحال چرخش هستند.
مثال هایی از انواع کهکشان مارپیچی میله ای
كهكشان هايي مانند NGC1300 ، NGC1365 و NGC1073 از جمله کهکشانهای مارپیچی میله ای هستند. همانطور که در تصویر مشخص است قسمت مرکزی آنها مانند انواع دیگر این دسته بصورت کشیده و میله مانند است.
کهکشان های بیضوی
کهکشان بیضوی(elliptical galaxy) از جمله كهكشان هاي پیر کیهان است که ستارگان پیری نیز دارد و در آن خبری از تولد ستارگان جدید نیست. همانطور که انتظار می رود از نظر ظاهری به شکل یک کره کشیده میباشند برخی از انواع آنها کشیدگی کمتر و برخی کشیدگی بیشتری دارند. مانند كهكشان هاي مارپيچي و مارپيچي میله اي، ستارگان کهنسال این كهكشان نیز حول مرکز جرم كهكشان ( که درصورت تقارن در مرکز خواهد بود) میچرخند. كهكشان هاي بیضوی از پر تعداد ترین انواع کهکشان ها هستند.
مثال هایی از کهکشانهای بیضوی
M49 ، M59 و M60 از كهكشان هاي بيضوي کهنسال هستند. در تصویر زیر M59 را به عنوان مثالی از این نوع مشاهده میکنیم.
کهکشان های نامنظم
کهکشان نامنظم (irregular galaxy) همانطور که از نامش پیداست كهكشاني بدون شکل مشخص است که ستارگان و بقیه اعضای آنها بدون شکل مشخصی در سرتاسر كهكشان پراکنده شده اند. این نوع بر خلاف كهكشان بیضوی سرشار از انواع ستارگان جوان و گاز و غبار است.
مثال هایی از کهکشانهای نامنظم
NGC1427 ، IC4710 و کهکشان ابرهای ماژلان بزرگ که از كهكشان هاي نزدیک به راه شیری است همگی از كهكشان هاي نامنظم هستند و شکل مشخصی ندارند.
نام گذاری انواع کهکشان ها با علایم اختصاری
انواع کهکشان ها در سه دسته کلی کهکشانهای مارپیچی، بیضوی و نامنظم طبقه بندی میشوند. برای مشخص نمودن انواع هرکدام می توانیم از علایم اختصاری استفاده کنیم. این علایم اختصاری توسط ادوین هابل گذاشته شد و علاوه بر اینکه نوع كهكشان را مشخص میکنند جزئیات بیشتری از آنها نیز در اختیارمان قرار میدهند.
نوع اول، كهكشان مارپيچي است که با حرف s نشان داده میشود. sa ، sb و sc هرسه كهكشان مارپيچي و از انواع مختلف آن هستند. حرف اول نماد مارپیچی بودن آنها و حرف دوم معیاری برای میزان فشردگی بازوهای آنهاست. sa با بیشترین میزان فشردگی بازوها و sc نشان دهنده باز بودن بازو ها میباشد.برای كهكشان مارپيچي ميله اي از دو حرف sB درکنار هم استفاده میشود و همچنان حروف a،b وc نشان دهنده میزان فشردگی بازوها هستند.
برای كهكشان هاي بیضوی از حرف E استفاده می کنیم و این بار اعداد 0 تا 7 نشان دهنده ی انواع آنها است و میزان کشیدگی بیضی كهكشان بيضوي را نشان می دهد. E0 برای کمترین کشیدگی و E7 برای بیشترین میزان کشیدگی كهكشان است.
کهکشان راه شیری چه نوع کهکشانی است
در مقالات پیشین دانستیم که کهکشان راه شیری چند ستاره دارد حال در انتهای این مقاله میخواهی بدانیم راه شیری چه نوع کهکشانی است؟ راه شیری که محل قرار گیری منظومه شمسی در کیهان است، کهکشانی از نوع مارپيچي ميله اي است چرا که با نگاه کردن به تصاویر آن میبینیم مارپیچ بازوها از مرکز كهكشان شروع نشده و قسمت مرکزی به شکل یک بیضی است. دربرخی از منابع ممکن است راه شیری را از نوع کهکشانهای مارپیچی نیز بنامیم و این درصورتی است که كهكشان هاي مارپيچي ميله اي را زیرمجموعه ای از کهکشانهای مارپيچي بدانیم و تنها به نوع کلی راه شیری اشاره کنیم.
دانستیم که كهكشان ها از روی ساختار و شکل ظاهریشان طبقه بندی میشوند. انواع كهكشان هاي شناخته شده در سه دسته کلی كهكشان هاي مارپيچي، كهكشان هاي بیضوی و کهکشانهای نامنظم جای میگیرند. که علاوه بر این ها كهكشان هاي مارپيچي ميله اي نیز زیرمجموعه ای از نوع مارپيچي به حساب آمده و كهكشان ما كهكشان راه شیری نیز از این نوع است.
بجز كهكشان ها چه اجرام دیگری را میشناسید که انواع آنها بر اساس شکل ظاهری طبقه بندی میشوند؟
خیلی مقاله ی مفیدی بود. ممنون
بسیار عالی. ممنون از همراهی شما